Jak zapewnić bezpieczeństwo podczas prac na wysokości?

Upadki z wysokości stanowią
aż 70% wypadków
śmiertelnych, do jakich dochodzi
podczas pracy w budownictwie.
Jakie są najczęstsze przyczyny
wypadków?
Jak zapewnić bezpieczeństwo
podczas prac na wysokości?

1 metr nad ziemią,

czyli kiedy mówimy o pracy na wysokości

Każda praca wykonywana na powierzchni znajdującej się

na wysokości co najmniej 1 metra nad poziomem podłogi lub

ziemi w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia

26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy z późniejszymi zmianami,

definiowana jest jako praca na wysokości. To samo

rozporządzenie prace na wysokości zalicza do prac

szczególnie niebezpiecznych z uwagi na to, że następstwa

tych wypadków to zazwyczaj poważne urazy czy śmierć

pracowników. Z tego względu środki ochrony indywidualnej

chroniące przed upadkiem z wysokości zaliczane są do

kategorii III, czyli są to takie produkty, które stanowią

ochronę przed zagrożeniem utraty życia lub przed

zagrożeniami, które mogą powodować poważne

i nieodwracalne uszkodzenia zdrowia, a których

natychmiastowych skutków działania użytkownik nie jest

w stanie stwierdzić w odpowiednim czasie.

Do prac na wysokości nie zalicza się jednak prac

wykonywanych na powierzchni, niezależnie od wysokości,

jeżeli powierzchnia ta jest:

• osłonięta ze wszystkich stron do wysokości co najmniej

1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami

oszklonymi;

• wyposażona w inne stałe konstrukcje lub urządzenia

chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.

Dane statystyczne dotyczące wypadków w Polsce pokazują,

że upadki z wysokości zdarzają się najczęściej w budownictwie,

ale również w przemyśle stoczniowym, handlu i usługach,

transporcie, przemyśle spożywczym i maszynowym oraz

w rolnictwie.

Przebywanie na wysokości wiąże się z wykonywaniem

różnych prac, z których można wyróżnić między innymi:

• prace przy budowie lub rozbiórce budynków, hal i innych

obiektów,

• prace związane z ocieplaniem, tynkowaniem,

malowaniem budynków,

• prace na dachach (budowa, naprawy, sprzątanie,

odśnieżanie),

• budowa, konserwacja, remonty mostów, wiaduktów itp.,

• prace na słupach oświetleniowych wysokiego napięcia

i masztach antenowych,

• prace związane z czyszczeniem i myciem okien,

• prace przy pielęgnacji i ścince drzew.

Jakie prace zaliczane są do

wykonywanych na wysokości?

1

Sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości

jak się chronić i jak bezpiecznie z niego korzystać?

Jedną z najważniejszych przyczyn upadków z wysokości

jest brak lub niewłaściwe stosowanie ŚOI. Często

okazuje się, że zastosowane środki zawodzą, ponieważ były

uszkodzone, nie zostały poddane wymaganym przeglądom

lub też nie były certyfikowane. Część wypadków wiąże się

również z nieprawidłowym użyciem środków ochrony przed

upadkiem, np. odpięciem linek od szelek bezpieczeństwa lub

urządzenia podczas pracy, zmianą punktu zakotwiczenia linki

bezpieczeństwa w nieodpowiednim momencie, niewłaściwym

kotwiczeniem uprzęży (np. do elementów kruchych

lub mogących się przesunąć), niezachowaniem odpowiedniej

wolnej przestrzeni potrzebnej do powstrzymania upadku

oraz innymi czynnikami.

Wśród środków chroniących przed upadkiem z wysokości

można wyróżnić trzy grupy: szelki bezpieczeństwa (uprzęże),

podsystem łącząco-amortyzujący, podzespół kotwiczący.

Przyczyny wypadków, do których dochodzi podczas

wykonywania prac na wysokości, według danych z GUS

można podzielić na następujące grupy:

• wypadki związane z niewłaściwym stanem maszyn,

urządzeń i materiałów,

• wypadki wynikające z niewłaściwej organizacji pracy,

• wypadki powodowane nieprawidłowym zachowaniem

lub stanem psychofizycznym pracowników,

• wypadki związane z niestosowaniem środków ochrony

indywidualnej lub niewłaściwym ich stosowaniem.

To są główne przyczyny wypadków

Szelki bezpieczeństwa

Szelki bezpieczeństwa stanowiące

ochronę dla pracownika wykonane

są zgodnie z normą EN361. Ich

podstawowym zadaniem jest

utrzymanie ciała człowieka w trakcie

spadania oraz bezpieczne rozłożenie

sił dynamicznych towarzyszących

powstrzymywaniu spadania. Z uwagi

na rodzaj zaczepu wśród szelek można

wyróżnić m.in. szelki z zaczepem

grzbietowym (np. OUP-KRM-FBH-A,

OUP-KRM-FBH-PSBS), posiadające

dwa pierścienie: piersiowy i grzbietowy

(np. OUP-KRM-FBH-2) czy takie, które

dodatkowo mają zaczep nad głową

(np OUP-KRM-FBH-3).

OUP-KRM-FBH-2

OUP-KRM-FBH-A OUP-KRM-FBH-PSBS OUP-KRM-FBH-3

2

Podsystem łącząco-amortyzujący

Zatrzaśniki

Linki bezpieczeństwa

Elementy łącząco-amortyzujące łączą szelki bezpieczeństwa,

w które ubrany jest użytkownik, z punktem zakotwiczenia.

W przypadku, gdy nastąpi spadanie, podzespół łączącoamortyzujący musi zatrzymać upadek oraz złagodzić

siłę powstającą w czasie wyhamowania upadku.

Podzespół łącząco-amortyzujący pochłania energię

kinetyczną i ogranicza siłę udarową do bezpiecznej

wartości (poniżej 6 kN), eliminując zagrożenie wystąpienia

niebezpiecznych dla organizmu następstw nagłej

utraty prędkości spadania. Wśród elementów łączącoamortyzujących wyróżniamy:

Są podstawowym elementem łączącym, dla których

wymagania określa norma EN362. Z uwagi na kształt można

wyróżnić zatrzaśniki owalne, typu delta czy typu gruszka,

natomiast z uwagi na typ zamka zatrzaśniki dzielą się na

automatyczne (np. OUP-KRM-K-QTL-15; OUP-KRM-KQTL-A) lub zakręcane na śrubę (np. OUP-KRM-K-SL).

Są jednym z głównych składników łączących w systemie powstrzymywania

spadania. Linki bezpieczeństwa zgodne są z normą EN354 (np. OUP-KRMRL-A, OUP-KRM-RL-B, OUP-KRM-WL-B). Norma określa m.in. długość linki,

która razem z zatrzaśnikami i systemem amortyzującym nie może

przekroczyć 2 m.

OUP-KRM-K-QTL-A OUP-KRM-K-QTL-15 OUP-KRM-K-SL

OUP-KRM-RL-A OUP-KRM-RL-B OUP-KRM-WL-B

3

Amortyzatory

Są to urządzenia wykonane zgodnie z normą EN355,

których zadaniem jest wydłużenie drogi hamowania, dzięki

czemu siła uderzeniowa spada poniżej wartości 6kN.

Podczas powstrzymywania spadania amortyzator zmienia

swoją długość, przez co również długość potencjalnego

upadku stosownie się zwiększa. Wśród amortyzatorów

można wyróżnić ich różne rodzaje i długości, np. może

to być amortyzator z linką jak OUP-KRM-EARL-B (1,5 m),

z elastycznym ściągaczem jak OUP-KRM-EWL (2 m) czy też

amortyzator z podwójnymi taśmami w kształcie litery Y jak

OUP-KRM-EAFWL (1,5 m).

OUP-KRM-WPB

OUP-KRM-WPLG OUP-KRM-WPLR

OUP-KRM-EWL OUP-KRM-EARL-B

OUP-KRM-EAFWL

Pasy i linki ustalające pozycję podczas pracy

Zabezpieczają one użytkownika

w określonej pozycji pracy lub chronią

przed osiągnięciem przez niego

miejsca, w którym może nastąpić

upadek. Zarówno linki ustalające

pozycję podczas pracy (np. OUP-KRMWPLG, OUP-KRM-WPLR), jak i pasy

pozycjonujące (np. OUP-KRM-WPB)

spełniają wymagania normy EN358.

Z uwagi na to, że nie spełniają one

wymagań koniecznych dla celów

powstrzymywania spadania, niezbędne

może być uzupełnienie ich o zbiorowe

lub indywidualne środki chroniące

przed upadkiem z wysokości.

4

Urządzenia samozaciskowe Urządzenia samohamowne

Urządzenia samozaciskowe pozwalają na pracę

w znacznym oddaleniu od punktu zakotwiczenia i dzielą się

na te ze sztywną prowadnicą, które są zgodne z normą

EN353-1 oraz te z giętką prowadnicą (np. OUP-KRMFAA, OUP-KRM-FAB), dla których wymagania określa

norma EN353-2.

Spełniają one rolę podobną jak linki z urządzeniami

samozaciskowymi, a wymagania dla tych urządzeń

określa norma EN360. Dzięki zastosowaniu urządzeń

samohamownych jak OUP-KRM-RFAB6 czy OUP-KRMRFAB10 użytkownik może swobodnie przemieszczać się

w polu pracy.

OUP-KRM-FAB

OUP-KRM-RFAB6 OUP-KRM-RFAB10

OUP-KRM-FAA

Podzespół kotwiczący

Punkt kotwiczący stanowi pierwsze

i kluczowe ogniwo indywidualnego

systemu ochrony przed upadkiem.

Jest on związany ze stanowiskiem

pracy, a jego zadaniem jest

zaczepienie podzespołu łączącoamortyzującego do konstrukcji nośnej.

Wymagania, jakie musi spełniać punkt

kotwiczący, określa norma EN795.

Punkty kotwiczące mogą być stałe

(np. systemy poziome z liną stalową,

słupki kotwiczące) oraz przenośne

(statywy bezpieczeństwa np. OUPKRM-TRIPOD, włókiennicze, poziome

liny kotwiczące, zaczepy linkowe,

zaczepy taśmowe, belki zaczepowe).

Punkty kotwiczące muszą być połączone

ze stałymi elementami konstrukcji, które

posiadają odpowiednią wytrzymałość

i stabilność.

OUP-KRM-TRIPOD

5

Przykładowe zestawy środków chroniących przed upadkiem z wysokości

Zestaw zejściowy Zestaw ratunkowy

Zestaw przytrzymujący

OUP-KRM-FBH-C OUP-KRM-WPLR

Zestaw do pracy

na rusztowaniach

OUP-KRM-FBH-C OUP-KRM-EAFRL

Zestaw standardowy do

zastosowania w przemyśle

OUP-KRM-FBH-V OUP-KRM-EAFRL

Zestaw do mycia okien

OUP-KRM-FBH-PSBS OUP-KRM-K-SL OUP-KRM-EARL-B

OUP-KRM-FBH-V

OUP-KRM-RAL1420 OUP-KRM-K-SL

OUP-KRM-WPLG OUP-KRM-FAA

OUP-KRM-RFAB10 OUP-KRM-WINCH

OUP-KRM-FBH-V OUP-KRM-TRIPOD


Zestaw asekuracyjny 1
OUP-KRM-FBH-A OUP-KRM-EABRLWSH OUP-KRM-RL-B

Zestaw asekuracyjny 2
OUP-KRM-FBH-B OUP-KRM-WPLR

Zestaw asekuracyjny 3

OUP-KRM-FBH-A OUP-KRM-EARL-C OUP-KRM-WL-A OUP-KRM-K-SL

Zestaw asekuracyjny 4
OUP-KRM-EAWLWH OUP-KRM-FBH-C

Zestaw asekuracyjny 5
OUP-KRM-FAB OUP-KRM-RAL1420 OUP-KRM-FBH-V