Jak zapewnić bezpieczeństwo podczas prac na wysokości?
Arkadiusz, 11 maj 2019
Upadki z wysokości stanowią
aż 70% wypadków
śmiertelnych, do jakich dochodzi
podczas pracy w budownictwie.
Jakie są najczęstsze przyczyny
wypadków?
Jak zapewnić bezpieczeństwo
podczas prac na wysokości?
1 metr nad ziemią,
czyli kiedy mówimy o pracy na wysokości
Każda praca wykonywana na powierzchni znajdującej się
na wysokości co najmniej 1 metra nad poziomem podłogi lub
ziemi w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy z późniejszymi zmianami,
definiowana jest jako praca na wysokości. To samo
rozporządzenie prace na wysokości zalicza do prac
szczególnie niebezpiecznych z uwagi na to, że następstwa
tych wypadków to zazwyczaj poważne urazy czy śmierć
pracowników. Z tego względu środki ochrony indywidualnej
chroniące przed upadkiem z wysokości zaliczane są do
kategorii III, czyli są to takie produkty, które stanowią
ochronę przed zagrożeniem utraty życia lub przed
zagrożeniami, które mogą powodować poważne
i nieodwracalne uszkodzenia zdrowia, a których
natychmiastowych skutków działania użytkownik nie jest
w stanie stwierdzić w odpowiednim czasie.
Do prac na wysokości nie zalicza się jednak prac
wykonywanych na powierzchni, niezależnie od wysokości,
jeżeli powierzchnia ta jest:
• osłonięta ze wszystkich stron do wysokości co najmniej
1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami
oszklonymi;
• wyposażona w inne stałe konstrukcje lub urządzenia
chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.
Dane statystyczne dotyczące wypadków w Polsce pokazują,
że upadki z wysokości zdarzają się najczęściej w budownictwie,
ale również w przemyśle stoczniowym, handlu i usługach,
transporcie, przemyśle spożywczym i maszynowym oraz
w rolnictwie.
Przebywanie na wysokości wiąże się z wykonywaniem
różnych prac, z których można wyróżnić między innymi:
• prace przy budowie lub rozbiórce budynków, hal i innych
obiektów,
• prace związane z ocieplaniem, tynkowaniem,
malowaniem budynków,
• prace na dachach (budowa, naprawy, sprzątanie,
odśnieżanie),
• budowa, konserwacja, remonty mostów, wiaduktów itp.,
• prace na słupach oświetleniowych wysokiego napięcia
i masztach antenowych,
• prace związane z czyszczeniem i myciem okien,
• prace przy pielęgnacji i ścince drzew.
Jakie prace zaliczane są do
wykonywanych na wysokości?
1
Sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości
jak się chronić i jak bezpiecznie z niego korzystać?
Jedną z najważniejszych przyczyn upadków z wysokości
jest brak lub niewłaściwe stosowanie ŚOI. Często
okazuje się, że zastosowane środki zawodzą, ponieważ były
uszkodzone, nie zostały poddane wymaganym przeglądom
lub też nie były certyfikowane. Część wypadków wiąże się
również z nieprawidłowym użyciem środków ochrony przed
upadkiem, np. odpięciem linek od szelek bezpieczeństwa lub
urządzenia podczas pracy, zmianą punktu zakotwiczenia linki
bezpieczeństwa w nieodpowiednim momencie, niewłaściwym
kotwiczeniem uprzęży (np. do elementów kruchych
lub mogących się przesunąć), niezachowaniem odpowiedniej
wolnej przestrzeni potrzebnej do powstrzymania upadku
oraz innymi czynnikami.
Wśród środków chroniących przed upadkiem z wysokości
można wyróżnić trzy grupy: szelki bezpieczeństwa (uprzęże),
podsystem łącząco-amortyzujący, podzespół kotwiczący.
Przyczyny wypadków, do których dochodzi podczas
wykonywania prac na wysokości, według danych z GUS
można podzielić na następujące grupy:
• wypadki związane z niewłaściwym stanem maszyn,
urządzeń i materiałów,
• wypadki wynikające z niewłaściwej organizacji pracy,
• wypadki powodowane nieprawidłowym zachowaniem
lub stanem psychofizycznym pracowników,
• wypadki związane z niestosowaniem środków ochrony
indywidualnej lub niewłaściwym ich stosowaniem.
To są główne przyczyny wypadków
Szelki bezpieczeństwa
Szelki bezpieczeństwa stanowiące
ochronę dla pracownika wykonane
są zgodnie z normą EN361. Ich
podstawowym zadaniem jest
utrzymanie ciała człowieka w trakcie
spadania oraz bezpieczne rozłożenie
sił dynamicznych towarzyszących
powstrzymywaniu spadania. Z uwagi
na rodzaj zaczepu wśród szelek można
wyróżnić m.in. szelki z zaczepem
grzbietowym (np. OUP-KRM-FBH-A,
OUP-KRM-FBH-PSBS), posiadające
dwa pierścienie: piersiowy i grzbietowy
(np. OUP-KRM-FBH-2) czy takie, które
dodatkowo mają zaczep nad głową
(np OUP-KRM-FBH-3).
OUP-KRM-FBH-2
OUP-KRM-FBH-A OUP-KRM-FBH-PSBS OUP-KRM-FBH-3
2
Podsystem łącząco-amortyzujący
Zatrzaśniki
Linki bezpieczeństwa
Elementy łącząco-amortyzujące łączą szelki bezpieczeństwa,
w które ubrany jest użytkownik, z punktem zakotwiczenia.
W przypadku, gdy nastąpi spadanie, podzespół łączącoamortyzujący musi zatrzymać upadek oraz złagodzić
siłę powstającą w czasie wyhamowania upadku.
Podzespół łącząco-amortyzujący pochłania energię
kinetyczną i ogranicza siłę udarową do bezpiecznej
wartości (poniżej 6 kN), eliminując zagrożenie wystąpienia
niebezpiecznych dla organizmu następstw nagłej
utraty prędkości spadania. Wśród elementów łączącoamortyzujących wyróżniamy:
Są podstawowym elementem łączącym, dla których
wymagania określa norma EN362. Z uwagi na kształt można
wyróżnić zatrzaśniki owalne, typu delta czy typu gruszka,
natomiast z uwagi na typ zamka zatrzaśniki dzielą się na
automatyczne (np. OUP-KRM-K-QTL-15; OUP-KRM-KQTL-A) lub zakręcane na śrubę (np. OUP-KRM-K-SL).
Są jednym z głównych składników łączących w systemie powstrzymywania
spadania. Linki bezpieczeństwa zgodne są z normą EN354 (np. OUP-KRMRL-A, OUP-KRM-RL-B, OUP-KRM-WL-B). Norma określa m.in. długość linki,
która razem z zatrzaśnikami i systemem amortyzującym nie może
przekroczyć 2 m.
OUP-KRM-K-QTL-A OUP-KRM-K-QTL-15 OUP-KRM-K-SL
OUP-KRM-RL-A OUP-KRM-RL-B OUP-KRM-WL-B
3
Amortyzatory
Są to urządzenia wykonane zgodnie z normą EN355,
których zadaniem jest wydłużenie drogi hamowania, dzięki
czemu siła uderzeniowa spada poniżej wartości 6kN.
Podczas powstrzymywania spadania amortyzator zmienia
swoją długość, przez co również długość potencjalnego
upadku stosownie się zwiększa. Wśród amortyzatorów
można wyróżnić ich różne rodzaje i długości, np. może
to być amortyzator z linką jak OUP-KRM-EARL-B (1,5 m),
z elastycznym ściągaczem jak OUP-KRM-EWL (2 m) czy też
amortyzator z podwójnymi taśmami w kształcie litery Y jak
OUP-KRM-EAFWL (1,5 m).
OUP-KRM-WPB
OUP-KRM-WPLG OUP-KRM-WPLR
OUP-KRM-EWL OUP-KRM-EARL-B
OUP-KRM-EAFWL
Pasy i linki ustalające pozycję podczas pracy
Zabezpieczają one użytkownika
w określonej pozycji pracy lub chronią
przed osiągnięciem przez niego
miejsca, w którym może nastąpić
upadek. Zarówno linki ustalające
pozycję podczas pracy (np. OUP-KRMWPLG, OUP-KRM-WPLR), jak i pasy
pozycjonujące (np. OUP-KRM-WPB)
spełniają wymagania normy EN358.
Z uwagi na to, że nie spełniają one
wymagań koniecznych dla celów
powstrzymywania spadania, niezbędne
może być uzupełnienie ich o zbiorowe
lub indywidualne środki chroniące
przed upadkiem z wysokości.
4
Urządzenia samozaciskowe Urządzenia samohamowne
Urządzenia samozaciskowe pozwalają na pracę
w znacznym oddaleniu od punktu zakotwiczenia i dzielą się
na te ze sztywną prowadnicą, które są zgodne z normą
EN353-1 oraz te z giętką prowadnicą (np. OUP-KRMFAA, OUP-KRM-FAB), dla których wymagania określa
norma EN353-2.
Spełniają one rolę podobną jak linki z urządzeniami
samozaciskowymi, a wymagania dla tych urządzeń
określa norma EN360. Dzięki zastosowaniu urządzeń
samohamownych jak OUP-KRM-RFAB6 czy OUP-KRMRFAB10 użytkownik może swobodnie przemieszczać się
w polu pracy.
OUP-KRM-FAB
OUP-KRM-RFAB6 OUP-KRM-RFAB10
OUP-KRM-FAA
Podzespół kotwiczący
Punkt kotwiczący stanowi pierwsze
i kluczowe ogniwo indywidualnego
systemu ochrony przed upadkiem.
Jest on związany ze stanowiskiem
pracy, a jego zadaniem jest
zaczepienie podzespołu łączącoamortyzującego do konstrukcji nośnej.
Wymagania, jakie musi spełniać punkt
kotwiczący, określa norma EN795.
Punkty kotwiczące mogą być stałe
(np. systemy poziome z liną stalową,
słupki kotwiczące) oraz przenośne
(statywy bezpieczeństwa np. OUPKRM-TRIPOD, włókiennicze, poziome
liny kotwiczące, zaczepy linkowe,
zaczepy taśmowe, belki zaczepowe).
Punkty kotwiczące muszą być połączone
ze stałymi elementami konstrukcji, które
posiadają odpowiednią wytrzymałość
i stabilność.
OUP-KRM-TRIPOD
5
Przykładowe zestawy środków chroniących przed upadkiem z wysokości

Zestaw zejściowy Zestaw ratunkowy
Zestaw przytrzymujący
OUP-KRM-FBH-C OUP-KRM-WPLR
Zestaw do pracy
na rusztowaniach
OUP-KRM-FBH-C OUP-KRM-EAFRL
Zestaw standardowy do
zastosowania w przemyśle
OUP-KRM-FBH-V OUP-KRM-EAFRL
Zestaw do mycia okien
OUP-KRM-FBH-PSBS OUP-KRM-K-SL OUP-KRM-EARL-B
OUP-KRM-FBH-V
OUP-KRM-RAL1420 OUP-KRM-K-SL
OUP-KRM-WPLG OUP-KRM-FAA
OUP-KRM-RFAB10 OUP-KRM-WINCH
OUP-KRM-FBH-V OUP-KRM-TRIPOD
Zestaw asekuracyjny 1
OUP-KRM-FBH-A OUP-KRM-EABRLWSH OUP-KRM-RL-B

Zestaw asekuracyjny 2
OUP-KRM-FBH-B OUP-KRM-WPLR

Zestaw asekuracyjny 3
OUP-KRM-FBH-A OUP-KRM-EARL-C OUP-KRM-WL-A OUP-KRM-K-SL

Zestaw asekuracyjny 4
OUP-KRM-EAWLWH OUP-KRM-FBH-C

Zestaw asekuracyjny 5
OUP-KRM-FAB OUP-KRM-RAL1420 OUP-KRM-FBH-V
